Ostrowiec Świętokrzyski www.ostrowiecnr1.pl

http://www.ostrowiecnr1.pl/forum/watek/jak-powstala-wyzsza-szkola-w-ostrowcu/

IPN Ki 103/4448 Akta osobowe funkcjonariusza SB dot. Marek Krzemiński, imię ojca: Bolesław, ur. 22-04-1950 r. Daty skrajne 1982 - 1990, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Kielcach [1945] 1983-1990 https://inwentarz.ipn.gov.pl/node/4703798

Według KRS w okresie 29.02.2008 - 06.03.2009 PREZES ZARZĄDU w "WW ENERGY" SPÓŁKA AKCYJNA (-> W UPADŁOŚCI LIKWIDACYJNEJ) KRS 0000143691 NIP 6612140907 REGON 29271832000000

https://wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl/dane-szczegolowe-podmiotu;numerKRS=bEhMTzeOmIMMRM%2BetIX0bQ%3D%3D;typ=P

10.11.2000

„POLSKA POD RZĄDAMI PZPR”

Dwa tygodnie temu odbyła się promocja książki „Polska pod rządami PZPR”, będącej pracą zbiorową pod redakcją Mieczysława F. Rakowskiego. On też otworzył dyskusję, w której wzięli udział m.in. Stefan Zgliczyński, redaktor pisma „Lewą nogą” i dr Paweł Kozłowski, socjolog i ekonomista z Polskiej Akademii Nauk. Poniżej przedstawiamy ich wypowiedzi, które wywołały ożywioną i miejscami ostro polemiczną wymianę poglądów.

Banalna historia

„Polska pod rządami PZPR” jest – wbrew pozorom – książką interesującą. Piszę „wbrew pozorom”, gdyż zarówno sama objętość (531 stron!), okropna okładka kojarząca się z enuncjacjami Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, jak i sam tytuł (mylący zresztą, gdyż jest to bardziej historia PZPR-u, a po części PRL-u, o „Polsce” autorzy raczej nie wspominają) bardziej odstręczają niż zachęcają do lektury.

Jest interesująca jako pewnego rodzaju książka historyczna, jednak nie w sensie opisu faktów, ile stanu obecnej świadomości tych, którzy u schyłku PRL-u tworzyli jego historię – a więc grupy tzw. reformatorów PZPR-owskich skupionych wokół Mieczysława F. Rakowskiego. „Historyczna” nie znaczy również – obiektywna. Można sobie doskonale bowiem wyobrazić podobny zbiór artykułów dotyczących historii PRL-u pisanych przez dawne środowisko KOR-u czy też inteligencji katolickiej. Zapewne byłyby one równie stronnicze, co „Polska pod rządami PRL”, nie znaczy to jednak, że nieprawdziwe.

Pomysł byłego premiera i ostatniego I sekretarza KC PZPR był dobry. Poprosił on mianowicie dwudziestu pięciu (wliczając w to siebie) wysokich działaczy partyjnych i państwowych, aby opisali wycinek historii PRL, na którym znają się najlepiej. Z tej kompilacji miała, w zamierzeniu redaktora, powstać praca, jakiej w Polsce dotąd nie mieliśmy, a na którą wielu czekało – rzetelna, bazująca na faktach a nie na emocjach – historia Polski lat 1945 – 89. Praca konkurencyjna wobec monografii tego okresu pisanych przez zawodowych antykomunistów, których po ’90 roku ukazało się sporo, a których wartość jest, niestety, mocno dyskusyjna.

I to, moim zdaniem, Rakowskiemu się nie udało, gdyż znakomita większość tekstów zawartych w książce (wyłączając może jedynie artykuły Leszka Nowaka i Krzysztofa Teodora Toeplitza) jest doskonale przewidywalna, o banalnych, niespecjalnie inspirujących do dyskusji, konkluzjach. Schemat argumentacji ich autorów jest mniej więcej podobny – stalinizm był oczywiście paskudny, ale już od 1956 roku zaczyna być coraz lepiej, aż dochodzimy do Okrągłego Stołu i tu już pełny sukces.

Trochę trywializuję, ale generalna zgoda wszystkich autorów na to, co obecnie dzieje się w Polsce, jest uderzająca. Jedynie Rakowski i Jaruzelski w swoich artykułach ośmielają się delikatnie krytykować skutki polityki neoliberalnej w Polsce, ale może im po prostu więcej wolno... I większość chwali się, że to właśnie ich polityka, reformatorów z PZPR, doprowadziła do restytucji kapitalizmu w Polsce. Władysław Baka, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 1985 – 88 i 1989 – 91, pisze o tym tak:

„Ważnym efektem reformy realizowanej w latach 80. było przygotowywanie gospodarki i społeczeństwa do transformacji ustrojowej. Chodzi zarówno o «trening menedżerski», jakiemu podlegała kadra kierownicza działająca w warunkach trzech «s» (samodzielności, samofinansowania i samorządności przedsiębiorstw), jak i o utworzenie instytucji rynkowych w ważnych dziedzinach, np. dwupoziomowego systemu bankowego, charakterystycznego dla krajów o gospodarce rynkowej (reformę bankową przeprowadzono w latach 1987 – 1989). Istotny był również wpływ reformy na edukację ekonomiczną społeczeństwa, które dzięki niej lepiej niż w innych państwach socjalistycznych rozumiało kategorie i mechanizmy ekonomiczno-rynkowe”. (s. 395)

Liberalizację gospodarki za rządów premiera Rakowskiego chwali również Kazimierz Barcikowski, który przeciwników prywatnej własności w rolnictwie nazywa „lewakami” i „sekciarzami” (s. 166). Kropkę nad „i” stawiają Janusz Roszkowski, który uważa, iż to właśnie reformatorzy z PZPR „doprowadzili do samorozwiązania PZPR, czym dobrze zasłużyli się krajowi” (s. 371) i prof. Jerzy J. Wiatr, który dowodzi, iż to właśnie dzięki liberałom w PZPR możliwe było „wkroczenie Polski na drogę przemian demokratycznych i odbudowy pełnej suwerenności” (s. 312).

Wygląda więc na to, iż misją dziejową PZPR – czytając to, co mają dziś do powiedzenia jej reformatorzy – było przygotowanie Polski do Okrągłego Stołu i powrotu gospodarki rynkowej. Co jest przecież o tyle ciekawe, że PZPR do końca nazywała się partią robotniczą, komunistyczną, o leninowsko-rewolucyjnych korzeniach.

Żaden z autorów nie nazywa się jednak komunistą. Za to socjaldemokratą – jak najbardziej, piejąc peany na cześć zachodnioeuropejskiej socjaldemokracji (jak np. Hieronim Kubiak), którą zapewne stałaby się i PZPR pod ich kierownictwem, gdyby oczywiście warunki zewnętrzne na to pozwalały...

Czego mi najbardziej brakuje w tej książce, to nutki osobistej. Próby wytłumaczenia aktywnego udziału w systemie, który dziś sami jego uczestnicy określają jako wpierw totalitarny, później – autokratyczny.

O co więc chodziło? Ukąszenie, uwikłanie, czy też szczera wiara w system dający możliwość bezprecedensowego awansu społecznego (redaktor książki skrupulatnie odnotowuje w notkach biograficznych autorów miejsce ich urodzenia i ewentualnie warstwę społeczną, z której pochodzą)? Czy też było to po prostu zwykłe karierowiczostwo i oportunizm?

Większość autorów stawia sobie pomnik za życia sugerując czytelnikom, iż zrobili wszystko, co można było w tamtych warunkach zrobić i gdyby nie oni, to inni na ich miejscu byliby stokroć gorsi.

Może tak, może nie. Tego nie sprawdzimy. Ale Andrzej Werblan, przez dziesięciolecia jeden z najbardziej wpływowych polityków w kraju, określa jednak PRL mianem „protektoratu” (s. 275). A bycie urzędnikiem protektoratu chwalebnym raczej nie jest.

Rzeczywiste racje

Panie i Panowie, to była Polska! Tak można sparafrazować słynny początek wykładów o historii Anglii, wygłaszanych 160 lat temu w Paryżu przez Julesa Micheleta. To jest książka o PRL-u, który był Polską.

Zdanie to dla wielu może wydawać się banalne, ale mylilibyśmy się, gdybyśmy sądzili, że tę banalność odczuwają wszyscy. Wręcz przeciwnie – wielu ludzi uważających się za polityków, a w każdym razie wypowiadających się na tematy polityczne, kwestionowało polskość Peerelu. To była jakby luka w naszej historii i stąd zapewne owa dziwna numeracja określająca obecną Rzeczypospolitą jako Trzecią a nie Czwartą. Stąd rozróżnienie na pół-Polaków i Polaków w pełnym tego słowa znaczeniu, stąd określenie takiej czy innej formacji jako „polskojęzycznej” w odróżnieniu od po prostu polskiej. Zdanie to nie jest więc oczywiste, ale przede wszystkim wiele z niego wynika.Przede wszystkim to, że dla nas, myślących teraz o poprzednich czterdziestu z górą latach, najważniejsze jest pytanie nie o to, czy to była Polska i czy mieszkaliśmy w Polsce, lecz czy był możliwy inny PRL, a więc czy była nie tyle do pomyślenia inna Polska, tylko czy ona była wówczas do „zrobienia”? Ta książka, zbiorowe dzieło kilkudziesięciu autorów, skłania właśnie do tego rodzaju pytań i sugeruje też pewne odpowiedzi. Tak, była ona możliwa, była możliwa i była nam wszystkim potrzebna Polska lepsza, ale mógł to być również PRL gorszy. Gorszy to znaczy mniej unarodowiony a bardziej przywiązany do komunistycznej utopii, bardziej zależny od czystości naczelnej idei a mniej dbający o poszerzenie suwerenności. Mogli nim, tzn. Peerelem, kierować ludzie w większym stopniu doktrynerscy, a mniej liczący na walory użytkowe nowego klucza do modernizacji kraju.

Pytaniu o inny, możliwy do zaistnienia Peerel, towarzyszy pytanie o inną PZPR. Z podobnymi tropami odpowiedzi. PZPR mogła być, a nawet może i powinna być lepsza, ale bez niej Polska taka, jaka nastała po wojnie, obyć się nie mogła. A poza tym, generalnie, PZPR nieźle wypełniła swoje najważniejsze zadanie: pomyślnie, z jak najmniejszymi stratami przeprowadziła nasz kraj ku lepszym czasom. Z tego właśnie powinni czerpać zadowolenie i spokój byli członkowie tej partii – sam do niej nigdy nie należałem, ani jako poputczik jej nie towarzyszyłem. Wykonali oni zadanie, którego nikt inny wykonać nie mógł. I powinni być zadowoleni z tego właśnie rzeczywistego, ważnego dokonania, a nie ze słów uznania wypowiadanych czasem pod ich adresem przez poszczególnych członków opozycji lat 70. i 80. I nie z tego, że zechcą oni teraz przyjąć podległość moralną tych ludzi z partii rządzącej w PRL, którzy wytrwali do końca, a także nie z tego, że pozwalają do siebie mówić słowo „przepraszam” – im częściej wypowiadane, tym lepiej.

O tym wszystkim jest w gruncie rzeczy ta książka. Można ją czytać także jako wyraz reakcji – szkoda, że tak późnej – na stary problem zawarty w pytaniu: kto ma dostęp do prawdy? Czy jest ona zastrzeżona dla jedynie pewnych grup, a inne są z góry tej szansy pozbawione? Czy musimy znowu ulegać zasadzie, że ten kto ma dostęp do władzy, ma dostęp do prawdy? A nawet jeśli nie ma pełnego na nią monopolu, to jedynie on może określać, co jest ważne i decydujące zarówno w historii, jak i w kształcie współczesności. Taką przecież „doktrynę przynależności”, rzeczywiście postkomunistyczną, rozpowszechnili swoimi politycznymi i intelektualnymi działaniami zwycięzcy z obozu solidarnościowego. Członkowie PZPR znaleźli się w szczególnej sytuacji. Według tej doktryny, o PZPR nie powinni się oni wypowiadać, bo jako insiderzy mieli fałszywą, z góry wypaczoną perspektywę poznawczą, właściwą dla uczestników. Zaś o Polsce istniejącej między 1945 a 1989 rokiem nie powinni z kolei mówić jako outsiderzy, niepełni bądź nielegalni, czy po prostu tylko krypto-Polacy. Ich perspektywa poznawcza również musi być – wedle innego zastosowania „doktryny przynależności” – a priori wypaczona.

Ta książka nie poddaje się kleszczom tego paradoksu, który tak czy owak ma zmusić nieuprawnionych do milczenia lub, jeśli już zabiorą głos, prowadzi do przemilczania tego, co powiedzieli. Niezależnie od słabości i zalet bardziej szczegółowych ta książka ma walor zasadniczy: to, że ją napisano, prezentując własny punkt widzenia i przedstawiając własne racje swego istnienia. Te racje są rzeczywiste.

PAWEŁ KOZŁOWSKI

https://web.archive.org/web/20010111070200/http://www.trybuna.com.pl/10112000/08.html

„ja nie miałem ludzi i obaliłem komunizm z żoną i z dziećmi” Kto to powiedział?