Ostrowiec Świętokrzyski www.ostrowiecnr1.pl

31.10.2007 Byli ubecy i esbecy zapomnieli o przeszłości

W Tarnobrzegu dwukrotnie zniszczono wystawę IPN „Twarze rzeszowskiej bezpieki”, a byli zomowcy z Lubina czują się znieważeni i chcą pieniędzy

– Nie ma Kaczyńskiego oraz IV RP i natychmiast esbecy wyszli z podziemia – tak w Tarnobrzegu komentują to, co się stało z wystawą „Twarze rzeszowskiej bezpieki” przygotowaną przez rzeszowski IPN. Wystawione w centrum miasta plansze ze zdjęciami i życiorysami funkcjonariuszy UB i SB już dwukrotnie zostały zniszczone.

– Ta wystawa była w kilku miastach na Podkarpaciu i nigdzie nie spotkaliśmy się z taką agresją i wandalizmem – mówi szefowa IPN w Rzeszowie Ewa Leniart. Już w noc przed otwarciem ekspozycji ktoś porobił dopiski i zniszczył kilka plansz, a w poniedziałkową noc zdewastowano większość z nich.

Na wystawie pokazano twarze i dokładnie opisano „karierę” blisko 100 funkcjonariuszy służb specjalnych PRL, w tym 20 z Tarnobrzega i okolic. W samym centrum, tuż obok dawnej siedziby Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa, każdego dnia oglądają ją setki ludzi. Wielu rozpoznaje byłych esbeków, którzy prześladowali ich w przeszłości, a dziś są znanymi biznesmenami lub zajmują eksponowane stanowiska. Pokazano m.in. b. zastępcę naczelnika Wydziału III SB (ds. opozycji) w Tarnobrzegu Zenona Smuniewskiego. Eksuczestnik kursu kontrwywiadu w Moskwie jest dziś szefem inspektoratu PZU w pobliskim Sandomierzu. Przedstawiono też działalność Józefa Bednarczyka, funkcjonariusza MO i SB, lektora KW PZPR, obecnie prezesa Karabeli, jednej z największych agencji ochroniarskich w regionie.

IPN twierdzi, że wystawę zorganizował wspólnie z władzami miasta, a ochroną miała się zająć podległa prezydentowi Janowi Dziubińskiemu Straż Miejska. Natomiast jej komendant Marek Bukała twierdzi, że straż miała ochraniać wystawę, ale tylko pierwszego dnia po otwarciu i tylko do 22. Komendant zaprzecza sugestiom, że nie chronił należycie wystawy, bo sam był w SB. – Pracowałem tam, ale zostałem pozytywnie zweryfikowany i przez dziewięć lat byłem naczelnikiem UOP w Tarnobrzegu – odpowiada.

– Użyczyłem tylko miejsca i nie było mowy o ochronie,a wystawa mało mnie interesuje – mówi z kolei prezydent miasta Jan Dziubiński (PiS). Jest przekonany, że wystawę zniszczyli wandale. – Nie sądzę, by akurat w Tarnobrzegu powstał jakiś bunt przeciwko twarzom bezpieki – dodaje. – Osobiście rozmawiałam z prezydentem w sprawie miejsca oraz zabezpieczenia – dziwi się Ewa Leniart z IPN. Po zniszczeniu wystawy jej ochronę powierzono agencji ochroniarskiej.

Byli zomowcy z Lubina, którzy tłumili demonstrację w 1982 r., poczuli się znieważeni. Rozpoznali się bowiem na zdjęciach, które wiszą na mieście od kilku miesięcy, dokumentując krwawą pacyfikację manifestacji „Solidarności”.

Wystawę zorganizowało lubińskie Centrum Kultury Muza. Od kul ZOMO zginęły wtedy trzy osoby, kilkanaście było rannych. Według ustaleń prokuratorów wystrzelono ok. 1000 ostrych naboi. W Lubinie wywieszono m.in. zdjęcie milicjantów z tarczami i pałkami. Dwóch rozpoznało się na fotografii.– Kilka dni temu otrzymałem lakoniczne zapytanie od Stanisława K., na jakiej podstawie prawnej upubliczniłem jego wizerunek – mówi dyr. CK Muza Marek Zawadka. Następnego dnia nadeszło kolejne pismo. „Czy widzi Pan inne niż sądowe rozwiązanie problemu ochrony moich dóbr osobistych?” – pyta w nim były milicjant.

Ze Stanisławem K. nie można się skontaktować. Adres do korespondencji, który podał dyrektorowi CK Muza, to miejsce zamieszkania jego krewnych.Drugi z milicjantów, Michał B., zwrócił się bezpośrednio do autora zdjęć Krzysztofa Raczkowiaka. – Bardzo grzeczny, przedstawił się i zażądał zadośćuczynienia – opowiada fotoreporter. Po rozmowie odnalazł jego nazwisko w protokołach komisji Rokity. Michał B. był wtedy w załogach tzw. rajdujących nysek polujących na ludzi w parkach i na błoniach.

Dyr. CK Muza, doktor historii i pomysłodawca serii wydawniczych oraz wystaw dokumentujących historię PRL, nie znajduje słów oburzenia. – Chcę spotkać się z nim w sądzie, to wyjaśni wszystkie wątpliwości – mówi Zawadka. Prof. Włodzimierz Suleja, dyrektor wrocławskiego IPN, określa zachowanie b. milicjantów z Lubina jako bezczelność i zuchwalstwo.

– To efekt takiego, a nie innego rozliczania za PRL przez ostatnie 18 lat. Dziś mamy absurdalną ochronę dóbr osobistych, a jutro się okaże, że to mieszkańcy zaatakowali wtedy ZOMO – komentuje.

Ekspozycja „Twarze rzeszowskiej bezpieki” podsumowuje dotychczasowe badania IPN nad historią komunistycznego aparatu bezpieczeństwa w południowo-wschodniej Polsce w latach 1944-1989. Wystawiono ją między innymi w Rzeszowie, Sanoku oraz w Przemyślu. Obejrzało ją według szacunków organizatorów kilkadziesiąt tysięcy osób. Wędrująca po miastach Podkarpacia wystawa jest także zapowiedzią książki, która pod tym samym tytułem ukaże się pod koniec tego roku. Publikacja będzie zawierała biogramy około 550 funkcjonariuszy kadry kierowniczej UB i SB, m.in. Franciszka Szlachcica i Zenona Płatka.

https://historia.rp.pl/historia/art16485351-byli-ubecy-i-esbecy-zapomnieli-o-przeszlosci

(...) Wystawa „Twarze kieleckiej bezpieki 1944–1956” jest pierwszą częścią ekspozycji „Twarze kieleckiej bezpieki”, prezentującej funkcjonariuszy kieleckiej policji politycznej, którzy w latach 1944–1990 zajmowali kierownicze stanowiska i ponoszą odpowiedzialność za działania oraz represje wymierzone w społeczeństwo dla ochrony interesów komunistycznej partii i ZSRR. Ekspozycja dotyczy okresu 1944–1956, obejmuje zatem lata funkcjonowania Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, później Wojewódzkiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach. Likwidacja podziemia niepodległościowego była głównym celem komunistycznego aparatu represji, do 1956 r. zadaniem tym zajmował się m.in. Wydział do Walki z Bandytyzmem. Wystawa opracowana przez Oddział IPN w Krakowie.

https://kuratorium.kielce.pl/15482/wystawy-prezentowane-w-centrum-edukacyjnym-ipn-przystanek-historia-kielce-marzec-2017/

Od początku 2006 r. w kolejnych miastach Polski prezentowane są wystawy poświęcone lokalnym strukturom Urzędu Bezpieczeństwa (UB), a następnie Służby Bezpieczeństwa (SB). Są one efektem studiów historyków z Instytutu Pamięci Narodowej nad obsadą kierowniczą komunistycznej policji politycznej. Niniejsza publikacja przedstawia w zarysie najważniejsze przekształcenia struktur i rekonstruuje obsadę kieleckiego aparatu bezpieczeństwa. (...) https://ipn.gov.pl/ftp/twarze_kieleckiej_bezpieki/

LUBLIN 29 czerwca 2007 r. Pokazali twarze bezpieki

Patrzę na tę gęby, poznaję je i tak sobie myślę: uważali się kiedyś za wielkich. A dziś wiszą tu jako przestępcy - mówi Marian Pawełczak - pseudonim Morwa, oficer z oddziału "Zapory”.

Wczoraj w lubelskim IPN otwarto wystawę "Twarze lubelskiej bezpieki”. Twarze, to m.in. Henryk Pałka, Teodor Duda, Stanisław Szot, Faustyn Grzybowski, Józef Dudziak, a także Edward Hawryło - naczelnik Wydziału IV SB, który był łączony z werbunkiem arcybiskupa Stanisława Wielgusa. Oni, oraz jeszcze wielu innych w latach 1944-1950 tworzyli resort bezpieczeństwa w województwie lubelskim.

Na otwarcie wystawy przyszły tłumy - głownie starsi ludzie. Ale nie tylko. - Więcej znajomych twarzy mógłby tu zobaczyć mój ojciec czy dziadek - mówi Krzysztof Dziewulski. - Ja tu przyszedłem bardziej pod kątem swoich zainteresowań historycznych. Choć na zdjęciach znalazłem ojca chłopaka, z którym byłem w szkole podchorążych w Grudziądzu.

Wśród osób odwiedzających wystawę byli też ci, którzy bezpośrednio mieli kontakt z mężczyznami na zdjęciach. Marian Pawełczak, ps. Morwa był podporucznikiem w oddziale "Zapory”. W 1947 r. ujawnił swoją działalność w podziemiu i właśnie wtedy rozpoczęło się gnębienie go przez komunistyczne władze. W 1951 r. aresztowali go twierdząc, że albo nie zdał broni, z którą walczył u "Zapory”, albo że nadal współpracuje ze swoimi kolegami. W kilku więzieniach Polski przesiedział do końca 1954 r.

Podczas wczorajszej wizyty w IPN, wspomnienia odżyły. - Na zdjęciach rozpoznałem Jana Tataja, szefa WUBP. Kiedyś prowadził z nami, opozycjonistami, pertraktacje. Jego ludzie byli bezlitośni, a on udawał, że o niczym nie wie - opowiada Pawełczak. - Kiedy na nich patrzę, to przypominam sobie, jak nas - walczących o wolną Polskę - nazywali przestępcami. Dziś mówią tak o nich, ci którzy przychodzą i oglądają tę wystawę. https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/pokazali-twarze-bezpieki,n,1000057652.html

Na ostatnim zjeździe pzpr z Ostrowca delegacja liczyła 3 osoby.