Ostrowiec Świętokrzyski www.ostrowiecnr1.pl

Biedne zwierzęta znów będą błąkać się po mieście, a potem trafią do .... utylizacji na Janiku.

Popieram! Dla moich zwierząt 2psy i kot to najgorsza noc roku horror w dodatku strzelają juz o 17!!!!!

Jak właściciel nie potrafi zapewnić komfortu akustycznego swoim zwierzakom w taką noc to powinien je uśpić, albo powinny być mu zabrne, Widocznie nie nadaje się do roli pana owego zwięrzcia.

Nasza suka lubiła petardy i nigdy się ich nie bała. Obecnie już wyroki są wyższe za zwierzę jak za człowieka, nie wiem czy to idzie w dobrą stronę. Więc komentarze zwłaszcza właścicielek zwierząt mnie nie dziwią one już dawno przeniosły swoje uczucia z macierzyństwa na zwierzęta.

SZTUCZNE OGNIE, PETARDY I FAJERWERKI – CZY WIĄŻĄ SIĘ Z ZAGROŻENIEM DLA FUNKCJONOWANIA TARCZYCY?

Sylwester za nami – jak co roku w okolicy tego dnia (a w zasadzie nocy) niebo rozbłyskuje światłem wystrzeliwanych, fantazyjnie kolorowych fajerwerków. Osobiście, nie jestem ich ogromnym fanem – o ile jestem w stanie zrozumieć chęć świętowania przesilenia w okolicy północy, to jestem sceptyczny co do wykorzystywania sztucznych ogni na długo przed i po sylwestrowej nocy, a zdarza się to nagminnie. To jednak wyłącznie moja subiektywna opinia, podyktowana być może po części nieprzyjemnymi wydarzeniami z przeszłości. Dziś chciałbym za to poruszyć interesujący i ważny temat tego czy wykorzystanie tego rodzaju materiałów pirotechnicznych może w jakikolwiek sposób wpłynąć na pracę tarczycy. A okazuje się, że i owszem – zobaczmy co wiemy o tym z dostępnego piśmiennictwa.

Jedną z substancji chemicznych wykorzystywanych przez część wytwórców przy produkcji fajerwerków jest m.in. nadchloran potasu i nadchloran amonu – są to związki dobrze znane endokrynologom. Jak wiadomo, do syntezy hormonów tarczycy niezbędna jest dostateczna podaż jodu – z zasady nie mamy z tym w Polsce problemów, dowóz jodu w postaci anionów jodkowych z pożywieniem i wodą jest wystarczający, zwłaszcza od czasu wprowadzenia szeroko zakrojonej profilaktyki jodowej. Anion jodkowy jest wraz z dwoma kationami sodowymi dostarczany do tyreocytów – do tego celu organizm wykorzystuje symporter sodowo-jodkowy (NIS) i to właśnie z nim wiąże się problem szkodliwości nadchloranów, gdyż te selektywnie go blokują. Dzieje się tak gdyż anion jodkowy (I-) i nadchloranowy (ClO4-) są do siebie nieco podobne – mają pojedynczy ujemny ładunek, duży promień i hydrofobowe właściwości i mimo znacznego gradientu elektrochemicznego anion ClO4- jest zagęszczany w tyreocytach zamiast jodkowego. Zaburzony zostaje tym samym metabolizm jodu, w tym synteza hormonów tarczycy – i tu jak wiemy, wszystko może zacząć się sypać jak domek z kart, gdyż T3 i T4 są regulatorami większości procesów metabolicznych zachodzących w naszym organizmie.

Jak długo organizm „oczyszcza się” z jonów nadchloranowych? 95% z nich wydalane jest z organizmu wraz z moczem, w niezmienionej postaci, po ok. 52-80 godzinach od przyjęcia. I choć wydaje się to całkiem krótkim czasem, zaburzenie syntezy hormonów tarczycy na taki okres może w znamienny sposób wpłynąć nie tylko na metabolizm na poziomie biochemicznym ale też realnie na samopoczucie, zwłaszcza wśród osób cierpiących już od jakiegoś czasu na choroby tarczycy i przyjmujących z tego tytułu leki.

Żeby nie było że nadchlorany to wyłącznie „zło wcielone” dla tarczycy – nie, nadchloran (tylko że raczej sodu) i jego wpływ na NIS bywa (choć rzadko) wykorzystywany pomocniczo w leczeniu ciężkich nadczynności tarczycy (np. w przebiegu poamiodaronowego zapalenia tarczycy czy nawet choroby Gravesa-Basedowa). Dlaczego rzadko? Dlatego że w momencie kiedy rozpoczęto jego wykorzystywanie (lata 50. i 60. ubiegłego wieku) odnotowano przypadki zgonów związanych z rozwojem niedokrwistości aplastycznej oraz agranulocytozy na tle aplazji szpiku kostnego. A może zatem nadchlorany to jednak faktycznie „zło wcielone”?

No dobrze, ale gdzie w tym zagrożenie dla użytkowników fajerwerków? Otóż, wybuch materiału pirotechnicznego uwalnia do środowiska znaczną (choć nie do końca poznaną) ilość nadchloranów – te zaś mogą być przez nas bezpośrednio wdychane jak i mogą się dostać do pobliskich wód (badania przeprowadzane przez wiele grup naukowych w latach m.in. 2005-2011 wykazały obecność nadchloranów w wodach gruntowych, wodach powierzchniowych, wodzie morskiej, w wodzie pitnej i napojach na niej przygotowanych, tj. kawie czy herbacie) i gleby. W badaniu z roku 2007 stwierdzono że w okolicy jednego z jezior w USA stężenie nadchloranów w około 14 godzin po pokazie fajerwerków osiągnęło poziom >1000x wyższy niż zakładała norma (do której powrócił po 78 dniach). Nadchlorany mogą być absorbowane i kumulowane przez rośliny – ich obecność udowodniono licznymi badaniami przeprowadzanymi głównie w latach 90. XX i w początkach XXI wieku. Obecność nadchloranów stwierdzano nawet w mleku, zarówno krowim (przeznaczanym do obrotu spożywczego) jak i kobiecym u matek karmiących. Oczywiście jak każda substancja chemiczna również i nadchlorany ulegają w środowisku degradacji i unieczynnieniu – jest to jednak proces zajmujący odpowiednio długi czas (w zależności od źródła i materiału o którym mówimy – od kilkudziesięciu dni do kilku miesięcy).

Jaka grupa jest najbardziej narażona na niekorzystny wpływ nadchloranów na tarczycę? Zdecydowanie kobiety ciężarne i karmiące – w Polsce są to w zasadzie jedyne grupy pacjentów u których istnieje ryzyko niedoboru jodu i z którego to powodu ten pierwiastek suplementujemy. Warto też pamiętać że jony nadchloranowe są aktywnie transportowane przez NIS również w komórkach biorących udział w laktacji, a to ogranicza dowóz jodu karmionemu dziecku – opisywane były już przypadki rozwoju wola u noworodków na podłożu niedoboru jodu, za głównego winowajcę uznając właśnie zablokowany przez jody nadchloranowe symporter sodowo-jodowy.

Nadchloran potasu to pierwsza omawiana tutaj substancja będąca przedstawicielem tzw. „endocrine disruptors” – z pewnością temat ten rozszerzę w kolejnych notkach na stronie. Na całe szczęście, problem nadchloranów i ich zastosowania w pirotechnice został zauważony i od kilku już lat trwają prace nad trwałą i skuteczną zmianą składu sztucznych ogni.

No i na koniec – inny rodzaj potencjalnego wpływu materiałów pirotechnicznych na tarczycę. Sytuacja choć ekstremalna, to zdecydowanie bardziej namacalna i wcale nie mniej prawdopodobna. Badacze ze Sri Lanki opisali w 2018 roku przypadek 58-letniego pacjenta u którego na skutek wybuchu domowej roboty petardy doszło do penetrującego urazu szyi – wskutek tego urazu doszło do uszkodzenia tarczycy, krtani i tchawicy wraz z zaopatrującymi je naczyniami krwionośnymi, a także do złamania w obrębie kości gnykowej i uszkodzenia chrząstki tarczycowej. Autorzy pracy opisywali to z podkreśleniem wyzwania jakim był ten pacjent pod kątem medycyny ratunkowej i laryngologii (w odroczonym terminie musiał mieć on przeprowadzoną operację rekonstrukcyjną krtani i tchawicy), z pominięciem aspektu endokrynologicznego, ale do czego mogło tutaj dość? Przede wszystkim do pourazowego zapalenia tarczycy (najczęściej objawiającego się subkliniczną, ale czasem też jawną nadczynnością tarczycy), ewentualnie do niedokrwienia tkanki gruczołowej tarczycy z konsekwencją w postaci jej niedoczynności (niekoniecznie łatwej do przezwyciężenia)