Ostrowiec Świętokrzyski www.ostrowiecnr1.pl

Ważny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu. Jak wynika z uzasadnienia, ograniczenie praw i wolności konstytucyjnych nie może nastąpić poprzez rozporządzenie, ale przez wprowadzenie stanu klęski żywiołowej. Między innymi z tego powodu kara nałożona na fryzjera za nieprzestrzeganie obostrzeń jest niezgodna z prawem.

Wyrok zapadł 27 października 2020 r. (sygnatura II SA/Op 219/20). Sąd rozstrzygał skargę przedsiębiorcy-fryzjera na karę nałożoną przez lokalny inspektorat sanitarny. Zgodnie z wyrokiem, decyzja powiatowego oraz wojewódzkiego inspektora sanitarnego została uchylona a całe postępowanie - umorzone. Wyrok nie jest prawomocny.

O co chodzi w sprawie i dlaczego jest tak ważna dla przedsiębiorców? 22 kwietnia za niezastosowanie obowiązku czasowego ograniczenia prowadzenia przez przedsiębiorców działalności związanej z fryzjerstwem fryzjer otrzymał od sanepidu karę w wysokości 10 tys. złotych. "W chwili podjęcia interwencji przez Policję H. L., jak i jego klient, nie stosowali się do obowiązku zakrywania ust. i nosa. Po zakończonej interwencji skarżący zaprzestał działalność i zamknął zakład" - brzmi fragment uzasadnienia wyroku.

Fryzjer otrzymał mandat w wysokości 500 złotych oraz po postępowaniu przeprowadzonym przez sanepid kolejne 10 tys. złotych kary. Skarżący powoływał się przede wszystkim na brak możliwości złożenia wyjaśnień, bo jak tłumaczył, tego dnia w zakładzie znalazł się tylko w celu przygotowania dokumentacji do ZUS. Jego klient miał być tylko znajomym, którzy przyszedł na pogawędkę i przy okazji fryzjer podciął mu włosy.

Tymczasem sąd uznał, że skarga złożona przez fryzjera jest zasadna, ale z innych przyczyn. Uwaga!::

"Zgodnie z art. 233 ust. 3 Konstytucji RP, ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolności i prawa określone w art. 22 (wolność działalności gospodarczej), art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista), art. 50 (nienaruszalność mieszkania), art. 52 ust. 1 (wolność poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), art. 59 ust. 3 (prawo do strajku), art. 64 (prawo własności), art. 65 ust. 1 (wolność pracy), art. 66 ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy) oraz art. 66 ust. 2 (prawo do wypoczynku).

Rada Ministrów zrezygnowała z formalnego i przewidzianego w art. 232 Konstytucji RP wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Uznała, że przyznane jej zwykłe środki konstytucyjne w rozumieniu art. 228 ust. 1 Konstytucji są wystarczające, aby opanować istniejący stan epidemii. Dlatego do uregulowań prawnych dotyczących ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela mają zastosowanie wszystkie konstytucyjne i legislacyjne zasady, obowiązujące poza regulacjami właściwymi dla stanów nadzwyczajnych z Rozdziału XI Konstytucji RP. W związku z tym w celu wprowadzenia ograniczeń wolności i praw człowieka nie można powoływać się na nadzwyczajne okoliczności, uzasadniające szczególne rozwiązania prawne oraz okolicznościami tymi nie można usprawiedliwiać daleko idących ograniczeń swobód obywatelskich wprowadzanych w formie rozporządzeń.

Ważny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu. Jak wynika z uzasadnienia, ograniczenie praw i wolności konstytucyjnych nie może nastąpić poprzez rozporządzenie, ale przez wprowadzenie stanu klęski żywiołowej. Między innymi z tego powodu kara nałożona na fryzjera za nieprzestrzeganie obostrzeń jest niezgodna z prawem.

Wyrok zapadł 27 października 2020 r. (sygnatura II SA/Op 219/20). Sąd rozstrzygał skargę przedsiębiorcy-fryzjera na karę nałożoną przez lokalny inspektorat sanitarny. Zgodnie z wyrokiem, decyzja powiatowego oraz wojewódzkiego inspektora sanitarnego została uchylona a całe postępowanie - umorzone. Wyrok nie jest prawomocny.

O co chodzi w sprawie i dlaczego jest tak ważna dla przedsiębiorców? 22 kwietnia za niezastosowanie obowiązku czasowego ograniczenia prowadzenia przez przedsiębiorców działalności związanej z fryzjerstwem fryzjer otrzymał od sanepidu karę w wysokości 10 tys. złotych. "W chwili podjęcia interwencji przez Policję H. L., jak i jego klient, nie stosowali się do obowiązku zakrywania ust. i nosa. Po zakończonej interwencji skarżący zaprzestał działalność i zamknął zakład" - brzmi fragment uzasadnienia wyroku.

Fryzjer otrzymał mandat w wysokości 500 złotych oraz po postępowaniu przeprowadzonym przez sanepid kolejne 10 tys. złotych kary. Skarżący powoływał się przede wszystkim na brak możliwości złożenia wyjaśnień, bo jak tłumaczył, tego dnia w zakładzie znalazł się tylko w celu przygotowania dokumentacji do ZUS. Jego klient miał być tylko znajomym, którzy przyszedł na pogawędkę i przy okazji fryzjer podciął mu włosy.

Tymczasem sąd uznał, że skarga złożona przez fryzjera jest zasadna, ale z innych przyczyn. Uwaga!::

"Zgodnie z art. 233 ust. 3 Konstytucji RP, ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolności i prawa określone w art. 22 (wolność działalności gospodarczej), art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista), art. 50 (nienaruszalność mieszkania), art. 52 ust. 1 (wolność poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), art. 59 ust. 3 (prawo do strajku), art. 64 (prawo własności), art. 65 ust. 1 (wolność pracy), art. 66 ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy) oraz art. 66 ust. 2 (prawo do wypoczynku).

Rada Ministrów zrezygnowała z formalnego i przewidzianego w art. 232 Konstytucji RP wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Uznała, że przyznane jej zwykłe środki konstytucyjne w rozumieniu art. 228 ust. 1 Konstytucji są wystarczające, aby opanować istniejący stan epidemii. Dlatego do uregulowań prawnych dotyczących ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela mają zastosowanie wszystkie konstytucyjne i legislacyjne zasady, obowiązujące poza regulacjami właściwymi dla stanów nadzwyczajnych z Rozdziału XI Konstytucji RP. W związku z tym w celu wprowadzenia ograniczeń wolności i praw człowieka nie można powoływać się na nadzwyczajne okoliczności, uzasadniające szczególne rozwiązania prawne oraz okolicznościami tymi nie można usprawiedliwiać daleko idących ograniczeń swobód obywatelskich wprowadzanych w formie rozporządzeń.

(...)

Przy ograniczaniu konstytucyjnych praw i wolności na podstawie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP kompletność i szczegółowość regulacji ustawowej musi być znacznie zwiększona. Dlatego należy podkreślić, że przepisy stanowione na poziomie rozporządzenia, oprócz tego, że nie mogą regulować podstawowych konstytucyjnych wolności i praw, muszą także spełniać warunki określone w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenie musi w związku z tym zostać wydane przez organ wskazany w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

W praktyce oznacza to, że zdaniem sądu wprowadzenie obostrzeń na mocy rozporządzenia nie może być podstawą do wymierzenia kary. Ważny jest dalszy fragment:

W konsekwencji podejmowana w tym zakresie samoistna działalność prawotwórcza doprowadziła do objęcia regulacjami rozporządzenia materii ustawowej i naruszenia szeregu podstawowych wolności i praw jednostki, w tym wolności działalności gospodarczej z art. 22 Konstytucji. Zgodnie z tym artykułem ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Co więcej, sąd administracyjny stwierdza, że rozporządzenie rady ministrów wprost narusza art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, nie spełniając też konstytucyjnych warunków wymaganych dla relacji zachodzących pomiędzy ustawą a rozporządzeniem.

Istota wolności działalności gospodarczej obejmuje w związku z tym jej podejmowanie, wykonywanie i zakończenie. Stąd też wprowadzany kolejnymi rozporządzeniami od 31 marca 2020 r., w tym rozporządzeniem z 19 kwietnia 2020 r., zakaz wykonywania określonych w nich rodzajów działalności gospodarczej z całą pewnością wkracza w istotę wolności działalności gospodarczej określonej art. 22 Konstytucji RP. Prawodawca może ingerować w ową istotę konstytucyjnej wolności działalności gospodarczej, jednak, aby to było możliwe musi działać przy użyciu środków przewidzianych przez Konstytucję RP. Zakaz naruszania istoty wolności i praw konstytucyjnych nie ma, co do zasady zastosowania w stanach nadzwyczajnych, poza wyjątkami, o których mowa w art. 233 ust. 1 Konstytucji RP. Wśród tych wyjątków nie ma wolności działalności gospodarczej. Z art. 233 ust. 3 Konstytucji RP wynika natomiast wprost, że ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolność działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji RP). W związku z tym warunkiem konstytucyjnym umożliwiającym ingerencję w istotę wolności działalności gospodarczej jest uczynienie tego w jednym ze stanów nadzwyczajnych opisanym w Konstytucji RP. W sytuacji, gdy nie doszło do wprowadzenia któregokolwiek z wymienionych w Konstytucji RP stanów nadzwyczajnych, żaden organ państwowy nie powinien wkraczać w materię stanowiącą istotę wolności działalności gospodarczej.

O ile oceniane zakazy, nakazy i ograniczenia były merytorycznie uzasadnione, o tyle tryb ich wprowadzenia, doprowadził do naruszenia podstawowych standardów konstytucyjnych i praw w zakresie wolności działalności gospodarczej. Dlatego stosując konstytucyjną zasadę z art. 178 Konstytucji RP (zasada podlegania sędziów w sprawowaniu urzędu tylko Konstytucji oraz ustawom), Sąd odmówił zastosowania kontrolowanego rozporządzenia Rady Ministrów z 19 kwietnia 2020 r., czego nie mogły uczynić - przy orzekaniu - skarżone organy administracji publicznej.

Sąd stwierdził również, że nawet jeśli ograniczenia byłyby wprowadzone zgodnie z prawem (czyli w drodze ustawy), to i tak w zakresie powyższej skargi nałożenie kary przez sanepid było niesłuszne. "Z akt sprawy w żaden sposób nie wynikało jaka jest sytuacja osobista, rodzinna i majątkowa osoby, na którą nałożono karę pieniężną w decyzji administracyjnej. Ten stan rzeczy organ odwoławczy rozpoznając odwołanie bezkrytycznie zaakceptował" - pisze w uzasadnieniu jako jeden z argumentów.